De werkdruk onder zorgmedewerkers in Nederland is gemiddeld een stuk hoger dan onder werknemers in het algemeen, waardoor zorgmedewerkers te maken krijgen met stress en burn-out. Volgens het CBS gaf in 2015 meer dan de helft van de zorgmedewerkers aan heel hard te moeten werken. Het zal niemand verbazen dat COVID-19 alleen maar meer stress heeft veroorzaakt bij werknemers in de gezondheidszorg. Vooral de emotionele belasting, het gebrek aan hersteltijd en mensen die zich niet aan de maatregelen houden, zijn een uitdaging voor de werknemers.
De sector gezondheid en welzijn telt 1,2 miljoen werknemers. Hiervan zijn er 480 duizend werkzaam in de gezondheidszorg, waaronder ziekenhuizen, geestelijke gezondheidszorg en huisartsenpraktijken. De rest van de werknemers (680 duizend) is werkzaam in de sector zorg en welzijn, waaronder verpleeg- en verzorgingshuizen, thuiszorg en kinderopvang. De meerderheid van de werknemers in de gezondheidszorg is vrouw, namelijk 83% procent.
Oorzaken van werkstress in de gezondheidszorg
1. Emotioneel hard werken
Een van de redenen waarom werken in de gezondheids- en welzijnssector veeleisend kan zijn, is de emotionele betrokkenheid. De emotionele belasting is het hoogst van alle sectoren; meer dan een kwart van de werknemers in de gezondheids- en welzijnssector zegt dat hun werk emotioneel uitdagend is, wat meer dan twee keer zoveel is als gemiddeld.
2. Weinig autonomie
Een hoge werkdruk kan leiden tot mentaal en fysiek ongemak en op de lange termijn tot ziekteverzuim. Dit hoeft echter niet het geval te zijn. Een factor die een grote rol speelt bij de effecten van werkdruk op de werknemer, is of de werknemer zijn werk zelfstandig kan organiseren. In de sector zorg en welzijn is er relatief weinig autonomie in het werk; 46% van de werknemers in deze sector geeft aan zijn werk zelfstandig te kunnen organiseren, tegenover 57% van de werknemers in totaal.
3. Tekort aan personeel
Bezuinigingen in de gezondheidszorg hebben de druk op zorgverleners verhoogd. Tienduizenden werknemers in de gezondheidszorg zijn hun baan kwijtgeraakt, waardoor de overgebleven werknemers dat gat moeten compenseren door harder te werken. Dit leidt tot stress en op de lange termijn zelfs tot een burn-out.
Wat kun je als manager doen om stress onder zorgverleners te verminderen?
1. Toon steun aan uw werknemers
Een betrokken team van supervisors en collega’s is cruciaal voor de werknemers om zich gesteund te voelen bij het omgaan met de hoge eisen van de banen in de gezondheidszorg. Als iemand wiens werk het is om voor andere mensen te zorgen, is het extra belangrijk om te leren hoe je voor jezelf kunt zorgen. Daarom kan het hebben van een team dat deze notie benadrukt erg nuttig zijn voor de werknemers in deze sector.
Manieren waarop u uw werknemers kunt ondersteunen:
- Ga regelmatig bij ze langs en vraag hoe het met ze gaat. Vraag hoe je ze kunt steunen en luister echt naar ze, zodat je weet wat ze nodig hebben.
- Bied waar mogelijk ruimte voor autonomie in hun werk.
- Organiseer leuke en sociale evenementen die de werknemers betrekken en die helpen om de emotionele last los te laten.
2. Ondersteuning door collega’s
Een gevoel van verbondenheid onder werknemers kan ervoor zorgen dat ze zich gesterkt voelen om te gaan met stress op het werk en andere uitdagingen die zich voordoen. Onderzoek heeft aangetoond dat collegiale ondersteuning de kwaliteit van leven verbetert, de betrokkenheid bij diensten vergroot en verbetert, en de gehele gezondheid en het zelfmanagement verbetert.
“Ik heb geleerd hoe belangrijk het is om het gevoel van “samen staan we sterk!” vast te houden. Dat gevoel ontstond automatisch aan het begin van de crisis. Mensen waren angstig en onzeker, waardoor de verbondenheid en motivatie toenamen. We zien dat veel kracht, initiatief en nieuwe ideeën voortkomen uit dit gevoel van verbondenheid, wat heel waardevol is.”- Daniëlle Brunsting, Manager Vitaliteit bij Zorgcirkel
Enkele ideeën om collegiale ondersteuning te verbeteren:
- Creëer een steungroep. Deze groep bestaat uit werknemers in de gezondheidszorg die getraind zijn om hun collega’s te ondersteunen.
- Wekelijkse check-in momenten om te zien hoe het met iedereen gaat en of iemand ondersteuning/hulp nodig heeft bij zijn geestelijke gezondheid.
- Leuke ervaringen met elkaar creëren door bijvoorbeeld elkaars verjaardag te vieren, dankbaarheid te tonen, eten mee te brengen en dat met elkaar te delen.
3. Hulpmiddelen voor geestelijke gezondheid aanbieden
Naast steun van collega’s en teamleider is het belangrijk dat werknemers de middelen hebben om voor hun geestelijke gezondheid te zorgen. Hulpmiddelen voor mentale gezondheid zijn er in verschillende vormen. Enkele manieren waarop deze hulpmiddelen kunnen worden verstrekt, zijn:
- Evenementen organiseren die mensen bewust maken van (mentale) gezondheidstools (bijv. mindfulness, lichaamsbeweging, het oefenen van dankbaarheid) en hoe deze kunnen worden gebruikt om stress onder werknemers te verminderen.
- Samenwerken met een externe aanbieder van geestelijke gezondheidszorg die werknemers ondersteunt.
Lees hier hoe Inuka Problem Solving Coaching gebruikt om medewerkers te ondersteunen.
Hoe de Zorgcirkel hun medewerkers weerbaarder maakte
Na een succesvolle pilot onder medewerkers van Zorgcirkel, specialist in ouderenzorg, zijn we in gesprek gegaan met Daniëlle Brunsting, Manager Vitaliteit bij Zorgcirkel. We hebben haar gevraagd wat de grootste uitdagingen waren in de organisatie, hoe Inuka daarbij heeft geholpen en welke lessen ze heeft geleerd van dit traject. Lees hier het volledige verslag over hoe Zorgcirkel burn-outs voorkwam toen 1/3 van de medewerkers dreigde uit te vallen.
Download casestudy:
